عنوان فعالیت: فعالیت کامل کردن تساویها با اتحادها ریاضی دهم انسانی
طرف دوم تساویهای زیر را به کمک اتحادهای خوانده شده کامل کنید:
الف) $\mathbf{(2x + \frac{1}{2})^2 = \dots + \dots + \frac{1}{4}}$
ب) $\mathbf{(2y + \dots)^2 = \dots + 12xy + \dots}$
پ) $\mathbf{(x - 2y)(\dots + \dots) = x^2 - 4y^2}$
ت) $\mathbf{x^2 - \dots + 12 = (x-6)(x-2)}$
ث) $\mathbf{(x - \frac{3}{2})^2 = \dots - \dots + \frac{9}{4}}$
پاسخ تشریحی و گام به گام فعالیت کامل کردن تساویها با اتحادها صفحه 19 ریاضی دهم انسانی
سلام به شما دانشآموزان خوب!
این فعالیت برای مرور **اتحادهای مهم** در ریاضی است که در فصلهای بعدی خیلی به کارمان میآیند. سه اتحاد اصلی که باید به خاطر بسپارید عبارتند از:
1. **اتحاد مربع دوجملهای:** $\mathbf{(a \pm b)^2 = a^2 \pm 2ab + b^2}$
2. **اتحاد مزدوج:** $\mathbf{(a - b)(a + b) = a^2 - b^2}$
3. **اتحاد جمله مشترک:** $\mathbf{(x + a)(x + b) = x^2 + (a + b)x + ab}$
بیایید جاهای خالی را پر کنیم:
### الف) اتحاد مربع مجموع دو جمله
**فرمول:** $\mathbf{(a + b)^2 = a^2 + 2ab + b^2}$
در اینجا $\mathbf{a = 2x}$ و $\mathbf{b = \frac{1}{2}}$ است.
1. **جملهی اول ($\mathbf{a^2}$):** $\mathbf{(2x)^2 = 4x^2}$
2. **جملهی میانی ($\mathbf{2ab}$):** $\mathbf{2 \times (2x) \times (\frac{1}{2}) = 2x}$
3. **جملهی سوم ($\mathbf{b^2}$):** $\mathbf{(\frac{1}{2})^2 = \frac{1}{4}}$
$$\mathbf{(2x + \frac{1}{2})^2 = \mathbf{4x^2} + \mathbf{2x} + \frac{1}{4}}$$
---
### ب) اتحاد مربع مجموع دو جمله (یافتن جملهی دوم)
**فرمول:** $\mathbf{(a + b)^2 = a^2 + 2ab + b^2}$
در اینجا، جملهی اول در داخل پرانتز $\mathbf{a = 2y}$ است و جملهی میانی حاصل از بسط، $\mathbf{2ab = 12xy}$ است.
1. **یافتن $\mathbf{b}$:** میدانیم $\mathbf{2ab = 12xy}$. پس:
$$2 \times (2y) \times b = 12xy$$
$$4yb = 12xy$$
با تقسیم دو طرف بر $\mathbf{4y}$، خواهیم داشت: $\mathbf{b = 3x}$
2. **کامل کردن عبارتها:**
* **جملهی اول ($\mathbf{a^2}$):** $\mathbf{(2y)^2 = 4y^2}$
* **جملهی سوم ($\mathbf{b^2}$):** $\mathbf{(3x)^2 = 9x^2}$
$$\mathbf{(2y + \mathbf{3x})^2 = \mathbf{4y^2} + 12xy + \mathbf{9x^2}}$$
---
### پ) اتحاد مزدوج
**فرمول:** $\mathbf{(a - b)(a + b) = a^2 - b^2}$
طرف اول عبارت $\mathbf{(x - 2y)}$ است، پس $\mathbf{a = x}$ و $\mathbf{b = 2y}$ است.
* **جملهی دوم پرانتز:** باید $\mathbf{(a + b)}$ باشد: $\mathbf{x + 2y}$
* **طرف دوم تساوی:** $\mathbf{x^2 - (2y)^2 = x^2 - 4y^2}$ (که در صورت سؤال آمده است.)
$$\mathbf{(x - 2y)(\mathbf{x} + \mathbf{2y}) = x^2 - 4y^2}$$
---
### ت) اتحاد جمله مشترک
**فرمول:** $\mathbf{(x + a)(x + b) = x^2 + (a + b)x + ab}$
در اینجا عبارت بسط یافته $\mathbf{x^2 - \dots + 12}$ و عبارت تجزیه شده $\mathbf{(x-6)(x-2)}$ است.
* **عدد $\mathbf{a}$:** $\mathbf{-6}$
* **عدد $\mathbf{b}$:** $\mathbf{-2}$
1. **جملهی وسط (ضریب $\mathbf{x}$):** $\mathbf{(a + b)x}$
$$(-6 + (-2))x = -8x$$
2. **جملهی ثابت:** $\mathbf{ab}$
$$(-6) \times (-2) = 12$$ (که در صورت سؤال آمده است.)
$$\mathbf{x^2 - \mathbf{8x} + 12 = (x-6)(x-2)}$$
---
### ث) اتحاد مربع تفاضل دو جمله
**فرمول:** $\mathbf{(a - b)^2 = a^2 - 2ab + b^2}$
در اینجا $\mathbf{a = x}$ و $\mathbf{b = \frac{3}{2}}$ است.
1. **جملهی اول ($\mathbf{a^2}$):** $\mathbf{(x)^2 = x^2}$
2. **جملهی میانی ($\mathbf{-2ab}$):** $\mathbf{-2 \times (x) \times (\frac{3}{2}) = -3x}$
3. **جملهی سوم ($\mathbf{b^2}$):** $\mathbf{(-\frac{3}{2})^2 = \frac{9}{4}}$ (که در صورت سؤال آمده است.)
$$\mathbf{(x - \frac{3}{2})^2 = \mathbf{x^2} - \mathbf{3x} + \frac{9}{4}}$$